|
UN CANONISTA OLVIDADO: JUAN ALFONSO DE BENAVENTE, PROFESOR DE LA UNIVERSIDAD DE SALAMANCA EN EL s.XV
No intento al presente ocuparme de Ia biografía ni de las doctrinas de Juan Alfonso de Benavente. Tampoco me detendré en Ia descripción y análisis interno de sus escritos1. Acerca de este autor está todo o casi todo por hacer. De ahí que Ia primera tarea que se impone sea Ia de localización de los códices manuscritos en que se nos conservan sus obras. Ni aun bajo este aspecto aspiro a ofrecer una lista definitiva y cerrada, sino una lista abierta a base de mis notas de viaje por las bibliotecas con fondos manuscritos. Creo, sin embargo, que las veinticinco obras de Juan Alfonso de que se habla en este breve articulito, constituyen ya una base muy apreciable para plantearse otras cuestiones ulteriores sobre Ia persona y Ia obra de Juan Alfonso de Benavente. DeI prestigio de que gozó nuestro canonista, en su tiempo, nos da idea el siguiente elogio de su contemporáneo Lucio Marineo Sículo: ...Ioannes Alphonsus Benaventanus, doctor egregius, laudem quidem inter viros litteris excellentes meruit non mediocrem: qui quanto doctrina et ingenio claruerit, sua quidem opera, quae multa et egregie scripta reliquit, facile declarant. Tempore enim quo Salamanticae Ius profiiebatur Pontificium, plura composuit...*. La amplia difusión manuscrita de sus obras y el hecho de copiarse junto con los tratados canónicos más notables de Ia época, indican bien a las claras el juicio que su doctrina mereció a los contemporáneos. Pese a esta celebridad de que disfrutó Juan Alfonso, en su tiempo, Ia posteridad Ie olvidó prácticamente. Hoy no nos quedan de él más que unas pocas noticias transmitidas por su hijo Diego Alonso, por su contemporáneo Lucio Marineo Sículo y por Nicolás Antonio8. J. F. von Schulte ni siquiera Ie menciona en su Quellengeschichte, y mucho menos los demás autores modernos, generaknente tributarios de Schulte en este período.
1 Me es grato hacer constar que sobre estas y otras cuestiones acerca de Ia persona y Ui obra de Juan Alfonso de Benavente tiene muy adelantadas sus investigaciones D. Bernardo Alonso (Salamanca). 1 Lucio M*RiNEO SícuLO, De Híspaniae laudibus, Hb. vii, cit. por NicoLÍs AnroNio, Bibliotheca Hispana Vetus II (Madrid, Ibarra, 1788) n. 878, p. 347. 3 Vid. nota anterior y además el proemio de Ia edición que hizo el hijo de Juan Alfonso del Tractatus de Poenitentiis et actibus poenitentium et confessorum, cum forma absolutionum et de canonibus poenitentialibus... (Satemanca, Ioannes Gyfíer de Sigenstad, 1602),
|