|
Concepto de religión y superstición en las Etimologías de san Isidoro de Sevilla
La religión romana es un hccho muy complejo; no cuenta con una mitología ni con una teología que se imponga por medio de una revelación a sus fieles; está hecha esencialmente de práctica 1 . Tampoco existe una clase sacerdotal que se imponga al estado. Sin emhargo, Ia actividad religiosa estaba constantemente presente en Ia vida cotidiana de los romanos 2 cuya actividad pública y privada, testimonia un sentimiento profundo de piedad que, aunque no expresado en textos oficialmente reconocidos, constituía uno de sus mayores motivos de orgullo 3 . Los romanos tenían un sentido profundo de Io sagrado que se ha desarrollado en un ritualismo de gestos y palabras que caracteriza su actitud religiosa, unido a un conservadurismo que les llevaba a un respeto orgulloso de Ia tradición —mos maiorum— y a una gran capacidad para acoger las aportaciones exteriores. Este es el bagaje que encontró el cristianismo. Recibe no sólo el vocabulario básico que adopta, sino también algunos de sus conceptos más arraigados. El cristianismo como expresión de una diferenciación social y cultural, debe crear medios expresivos para Ia
1 Cf. Lc Glay, M., Lu relígíon romaine. París 1971, 7 ss. 2 Cf. El capítulo «La religion romaine» de Jean Beaujeu, en Les Grecs ct les R<>mains, Paris 1978. 3 Cf. Cic., De haruspicum responso 19: «Nec numero Hispanos nec robore Gallos nec calliditatc Poenos nec artihus Graecos nec deiiiqiie ipso huius gentis ac terrae domestico natiuoque sensu ítalos ipsos ac Latinos, sed pietate et religione atque hac sapientia, quod deorum numine omnia regi guhernarique perspexirnus, omnes gentes supcrauimus»; De natura deorum 2,8: «...el si eonferre uolunius nostra cuni externis, ceteris rehus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione, id est. cultu deorum. multo superiores».
|