|
Notas complementarias
NOTA 1
(Cf. 2, 4; 3, 5)
SOBRE LA LECTURA «PLENA» O «PLANA» EN EL «DE CAT. RUD.»
En cl De cat. rud. 2, 4 OROZ, J., propone leer «narratio plana» en lugar dc «narratio plena», ya que parece que está más de acuerdo con Ia retórica ' Según esto, se puede sostener esta conjetura textual para el De cat. rud. 3, 5, aunque Ia tradición manuscrita conocida hasta el momento presente atestigua Ia lectura tradicional. Nos agrada Ia conjetura de OROZ, J., puesto que en estos dos pasajes del De cat. rud. el pensamiento está centrado en Ia claridad y el orden que han de tener las frases que componen Ia «narratio». Para explicar estos temas CicERON se sirve muy a menudo de Ia palabra «plana». He aquí a]gunos textos: «Itemque narrationes, ut ad suos fines spectent, id est ut planae sint, ut breues»2. «Hoc uideo, dum breuiter uoluerim dicere, dictum a me esse paulo obscurius, sed experiar et dicam, si potero, planius»*. «Isti enim, qui ad nos causas deferunt, ita nos plerumque ipsi docent ut non desideres planius dici. Easdem res autem simul ac Fufius aut uester aequaUs Pomponius agere coepit, non aeque quid dicant, nisi admodum attendi, inteUego; ita confusa est oratio, ita perturbata, nihil ut sit primum, nihil ut secundum, tantaque insolentia ac turba uerborum, ut oratio, quae lumen adhibere debet, ea obscuritatem et tenebras afferat» 4 . CiCERON, por el contrario, emplea Ia palabra «plena» para expresar la abundancia: «Ductus opinione uulgi aut Antonium ieiuniorem aut Crassum pleniorem fuisse putet»s. «Sed et si habitum orationis et quasi colorem aliquem requiritis, est et plena quaedam, sed tamen teres, et tenuis, non sine neruis ac uiribus»*. Por tanto, en el De cat. rud. 2, 4 y 3, 5, el problema central no es el de abundancia verbal; se trata de Ia claridad en Ia ordenación de los temas.
1 La retórica agustiniana: clasicismo y cristianismo, en Studia Patristica, Berlín, 6 (l%2), p. 487. 2 Tópica 26, 97 (cd. BoRNECQUE, en col. BeUes Lettres), p. ICX). 3 De oratore 1, 41, 187 (cd. CouRBAUD, cn col. BeUes Letres), p. 67; cf. adema« ib., 6, 23 (P. 15); 33, 144 (p. 52). 4 De oratore III, 12, 50 (ed. c.), p. 20. Cf. además ib., 14, 52 (p. 21). 5 De oratore III, 4, 16 (ed. c.), p. 8. 6 De oratore III, 52, 199 (ed. c.), p. 82.
|