|
Intorno a un testo di Ambrogio
Quis inter naturae fraterna consortia fratres inpares fecit? Vnius diuitis filii diuersa sorte caeduntur. Alius totius paternae sortis ascriptionibus inundatur, alius opulentae heredvtatis patriae deplorat exhaustam atque inopem portionem. Nunquid natura diuisit merita filiorum? Ex pari omnibus tribuit quod ad nascendi atque uiuendi possint habere substantiam. Ipsa uos doceat non discernere patrimonio quos titulo germanitatis aequastis *. Il testo di Ambrogio si presenta all'interprete con due particolari difficoltà: 1) il valore della parola sors; 2) l'oscurità del periodo: Ex pari omnibus tribuit quod ad nascendi atque uiuendi possint habere substantiam. E. Pasteris2, nella sua traduzione del brano, coglie nel vocabolo sors due significati diversi: a) della frase Vnius diuitis filii diuersa sorte caeduntur dà Ia seguente versione: I figli di uno stesso ricco vengono colpiti da diversa sorte,b) del periodo Alius totius paternae sortis ascriptionibus inundatur, alius opulentae hereditatis patriae deplorat exhaustam atque inopem portionem dà l'equivalente italiano: «L'uno viene inondato di cfausole aggiunte all'eredità paterna, l'altro deplora di avere di 'tanta opulenza una esausta e sparuta porzione». Il vocabolo sors, a nostro avviso, conserva nel Zocus ambrosiano Io stesso significato: è sinonimìa di patrimonium (cf. P. F., 381, 8: sors et patrimonium significati col valore di «asse» (cf. n.° 58: ...diuites, ne per plures suum patrimonium diuidatur...; ibid.: non discernere patrimonio quos ti
1 Ambrosius, Hexaem., dies V, XVII, 58. 2 Sant' Ambrogio, L'Esamerone (Corona Patrum Salesianaì, v. IV (S.E.I., Torino 1937) pp. 511-12.
|