|
EL «YO» PENDULAR DE UNAMUNO Y SUS AGRESIONES
por ANTONIO CASTRO CASTRO
SvMMtíRivM.—Aggressiones Michaelis de Unamuno frequentes y efficaces guandam methodum specialem scrtt>endi sive modum peculiarem agendi vel interioritatem valde individualem essendi supponunt, quae his verbis «yo pendular» seu «to ego pendulans» significamus. Ordine genetico quatuor têmpora seu priora eius vitae spaíío palam facimus : 1) Pacem in bello seu inquisitionem pacis annis bellicis in Hispània saeculo X I X ; 2) Bellum in pace seu crisim religiosam personalem anno 1897; 3) Aggressiones scriptoribus et magistrís finientis s. X I X ; 4) Conversionem eius proprii modus essendi in doctrìnam amoris,
Don Miguel de Unamuno, cuando tenia sesenta y siete años y en un discurso sobre Ia lengua española pronunciado en las Cortes Constituyentes el día 18 de septiembre de 1931, dijo: «Yo, que he estado señero defendiendo, no queriendo rendirme, actuando tantas veces de jabalí, y cuántos de vosotros acaso habréis recibido alguna colmillada mía» *. Era un viejo. Le quedaban cinco años de vida. En plena madurez, a sus cuarenta y cuatro años dejó escrito: «Y luego decidme: una persona que al cabo del día ve a multitud de gentes, y hoy oye a éste, mañana a aquél, más adelante al otro, y asiste a veinte o treinta conferencias, ¿creéis que el tal puede conservar su integridad espiritual sin merma alguna? Con tal vida, un erizo va a parar en borrego, convirtiéndosele las púas en vellones de lana, y por mi parte preflero ser erizo más blen que borrego» 2. Refiriéndose a sus años primeros aflrma: «En mi vida pienso gozar tanto como gocé el dia en que cojimos a un pobre gato y, desde el tejado contiguo al colegio y al que se pasaba por una ventana a Ia que hubo luego que poner enrejado, Ie tiramos, chimenea abajo, por Ia del fondero. El anl-
1. Obras Completas, V, p. 703. Citaré Ia edición de Vergara, S. A., de Barcelona, por concesión especial de Afrodisio Aguado, S. A., Madrid, que comenzó a publicarse el año 1958 y que todavía está en curso de publicación. Han aparecido catorce tomos. Para citar usaré esta sigte OC, I, 23 = Obras Completas, tomo I, p. 23. 2. Por tierras de Portugal y de España. Grandes y pequeñas ciudades, OC, I, 539.
|