|
El derecho religioso en Cicerón*
El hombre, creado por Dios, y unido a él por un cierto parentesco, ha sido ilustrado por Ia divinidad con el don de Ia filosofía l, porque meditando y pensando en los dioses, va adquiriendo su perfección2. Esta perfección humana hace que los hombres se aproximen más y más a los dioses y vean Ia necesidad de prestarles el culto o reverencia que estos dones de Dios les exigen3. Cicerón fue un romano con verdadero interés por el conocimiento de Ia verdad, como manifiesta en el alborozo que experimenta cuando llega a conseguir algo verosímil4, e incluso se siente feliz cuando puede dedicarse a Ia búsqueda de Ia verdad, aunque no logre encontrarla, como escribió en su Hortensiuss y se gloría de haber empleado su vida estudiando y aprendiendo siempre algo nuevo8. Fue, como pensador, el primer teórico de los valores
* Cf. José Guillen, 'Introducción a Ia teología de Cicerón', Helmantica 83 (1976) 193-259; y 'Dios y los dioses en Cicerón', Helmantica 78 (1974) 511-65. 1 Cic., Acad. 1, 7; Tim. 52. 2 Fin. 4, 11. 3 Off. 1, 11; Leg. 1, 23-25; 27; Nat. Deor. 2, 71. Cf. H. Fugier, Recherches sur l'expression du sacré dans Ia langue latine (Paris 1963). 4 Acad. 2, 65-66: Itaque nisi ineptum putarem in tali disputatione id faceré quod cum de república disceptatur fieri interdum solet, iurarem per Iouem deosque penates me et arderé studio ueri reperiendi et ea sentiré quae dicerem. Qui enim possum non cupere uerum inuenire cum gaudeam si simile ueri quid inuenerim? 5 San Agust., Contra Acad. 1, 7: Placuit Ciceroni nostro beatum esse qui ueritatem inuestigat, etiamsi ad eius inuentionem non ualeat peruenire, ... Quam ob rem si et sapientem necessarie beatum esse credendum est et ueritatis sola inquisitio perfectus sapientiae usus est, quid dubitamus existimare beatam uitam etiam per se, ipsa inuestigatione ueritatis posse contingere. 6 Or, 146-47: Ego semper me didicisse prae me tuli. Quid enim? possem, cum et afuissem domo adulescens et horum studiorum causa mare transissem et doctissimis hominibus domus esset et aliquae fortasse inessent in sermone nostro doctrinarum notae cumque uulgo scripta nostra legerentur, dissimulare me didicisse?...
|